Gửi lúc 10:11' 07/10/2010
Thận trọng khi dùng bromocriptin
Bromocriptin thường được cho dùng tại nhà trong nhiều bệnh (cai tiết sữa, rối loạn kinh nguyệt, vô sinh, căng bầu vú, u nang...). Nếu không chú ý tuân thủ hướng dẫn, tác dụng sẽ hướng theo chiều không có lợi.
Khuyến cáo chung
Bromocriptin gây kích thích dạ dày đường ruột, chóng mặt, buồn nôn, táo bón, tim đập loạn nhịp, giảm huyết áp, loạn vận động nhưng chỉ giai đoạn đầu, sau sẽ quen và hết, chỉ có khoảng 3% không chịu được phải ngừng thuốc.
Nếu dùng trong các bệnh không liên quan đến prolactin thì chỉ dùng với liều tối thiểu có hiệu lực nhằm tránh giảm prolactin xuống dưới ngưỡng, dẫn đến suy chức năng hoàng thể. Trước và trong khi dùng phải có biện pháp ngừa thai chắc chắn.
Nếu dùng cho nữ trong các bệnh có liên quan đến prolactin, cần chú ý liều lượng cụ thể cho từng mục đích, ngừng dùng đúng lúc nhằm tránh giảm prolactin ảnh hưởng không lợi đến các quá trình khác (như khi nuôi con bú, khi có thai).
Không dùng bromocriptin trong động kinh, múa giật, Huntington, tâm thần nội sinh, tăng huyết áp khó trị, rối loạn tim mạch, mẫn cảm với alcloid nấm cựa gà, trẻ dưới 15 tuổi. Không có chống chỉ định tuyệt đối trong bệnh nội tiết.
 Dùng bromocriptin chữa viêm tuyến vú khi cho con bú cần thận trọng, theo đúng chỉ định của thầy thuốc. |
Thận trọng trong các chỉ định cụ thể
Trong các bệnh lệ thuộc vào prolactin:
- Hội chứng chảy sữa kéo dài - vô kinh (Chiari - Prommell): Do tổn thương, có khối u thùy trước tuyến yên hay vùng dưới đồi, không tiết ra đủ yếu tố PIF nên tăng tiết prolactin dẫn đến chảy sữa kéo dài - vô kinh (không liên quan đến thai kỳ). Ngoài ra, còn bị nhức đầu, giảm thị lực, khát, tăng hay giảm cân, béo toàn thân hay tích tụ mỡ từng vùng, rậm lông. Sự chèn ép của khối u có thể gây rối loạn chức năng thần kinh, hẹp "thị trường thị giác thái dương", rối vận mạch, rối loạn dinh dưỡng. Cũng có người chỉ thuần túy bị chảy sữa - vô kinh kéo dài. Dùng bromocriptin sẽ giảm tiết prolactin làm mất sự tiết sữa, lập lại sự có kinh.
- Vô sinh phụ thuộc vào prolactin: Dùng bromocriptin giảm tăng tiết prolactin, làm mất tiết sữa, lập lại chu kỳ kinh nguyệt, phục hồi rụng trứng sinh lý để thụ thai. Khi có thai phải ngừng thuốc.
- Ức chế (cai) tiết sữa sinh lý (do sảy thai hay sinh): Dùng bromocriptin ức chế (cai) tiết sữa. Việc dùng thuốc sẽ không sớm hơn 4 giờ sau khi sinh hay sảy thai để tránh sự tiết sữa ban đầu. Sau khi ngừng thuốc, có thể tiết sữa trở lại 2-3 ngày, ở mức nhẹ, nếu dùng thuốc trong tuần tiếp sẽ hết hẳn tiết sữa. Trong tuần đầu dùng thuốc cần kiểm tra huyết áp. Nếu có tăng huyết áp, nhức đầu trầm trọng thường xuyên, rối loạn thị giác thì ngừng dùng.
- Chữa căng bầu vú, viêm vú sau sinh: Dùng bromocriptin làm giảm tiết prolactin chữa căng bầu vú, viêm vú. Dùng liều thích hợp để không giảm quá sự tiết sữa, ảnh hưởng đến nuôi con bú.
- Chữa u vú, nang vú lành tính: Bromocriptin làm giảm tiết prolactin nên giảm cơn đau ngực trong hội chứng tiền kinh nguyệt, biến đổi của vú dưới dạng hạch và nang. Trước khi điều trị phải kiểm tra loại trừ trường hợp u ác tính.
- U tuyến yên do prolactin (thường phải phẫu thuật): Dùng bromocriptin trước phẫu thuật nhằm làm ngừng phát triển, làm khối u nhỏ lại để dễ cắt bỏ khối u và giảm nồng độ prolactin sau hậu phẫu nếu vẫn cao. Nếu đang dùng thuốc mà có thai thì ngừng dùng, giám sát chặt chẽ thai kỳ.
Trong các bệnh không lệ thuộc vào prolactin:
- Vô sinh không phụ thuộc vào prolactin: Dùng bromocriptin phụ trợ với các thuốc kháng estrogen (như clomifen) trong hội chứng đa u nang buồng trứng, không rụng trứng (không lệ thuộc prolactin). Nếu có sự lan rộng u trở lại do tăng prolactin thì phải điều trị lại bằng bromocriptin.
- Bệnh to đầu chi: Bệnh do tăng quá mức hormon tăng trưởng trong máu. Dùng bromocriptin để giảm hormon này. Có thể dùng một mình hay phối hợp chiếu xạ, phẫu thuật. Không dùng cho người có kèm bệnh xuất huyết tiêu hóa, nếu cần phải dùng thì phải báo với thầy thuốc khi có bất thường về tiêu hóa.
Trong chỉ định cổ điển (bệnh Parkinson): Dùng bromocriptin trong bệnh Parkinson, bệnh do sụt giảm dopamine phải kiểm tra thường xuyên chức năng gan - thận, chức năng tạo huyết khi dùng. Không dùng cho người có thai cho con bú (sợ giảm tiết prolactin). Dùng liều cao, kéo dài có thể xảy ra rối loạn tâm thần sa sút trí tuệ, đôi khi xảy ra tràn dịch màng phổi, cần khám toàn diện và ngừng thuốc.
DS. Bùi Văn Uy
No comments:
Post a Comment